Het belang van interpunctie: De komma

Om een tekst leesbaar en begrijpelijk te maken is goede interpunctie (het gebruik van leestekens) essentieel. Het verkeerd gebruik of ontbreken van interpunctie kan voor flinke verwarring (of hilariteit) zorgen.
In deze nieuwe reeks genaamd ‘Het belang van interpunctie’, neem ik de meest gemaakte fouten door, zodat jij die niet meer hoeft te maken en leg ik uit waar en wanneer je al die leestekens dan moet inzetten. Deze keer gaat het over:

De komma

Over het gebruik van komma’s bestaat veel onduidelijkheid. Het gaat dan ook vaak mis door verkeerd gebruik van de komma, maar nog veel vaker door het ontbreken van een komma. Omdat het van het zinsverband afhangt waar je komma moet komen, zijn er geen vaste regels te geven.
Gelukkig zijn er wel een aantal uitgangspunten die kunnen helpen.

Superhero

Eigenlijk is de komma een soort superheld, want zijn hele bestaan is er op gericht te helpen. Hij helpt lezers een tekst juist te interpreteren. Dat doet een komma op de volgende manieren:

Rustaagh

Een van de belangrijkste functies van de komma, is het inbouwen van een rustpunt/pauze in een zin. Vooral wanneer een zin wat langer is hebben je lezers meer behoefte aan zo’n rustpunt en is een komma dus op zijn plek. Twijfel je of je een komma moet plaatsen? Lees je tekst dan eens voor (in je hoofd of hardop) en je hoort eigenlijk meteen wanneer er een pauze in een zin komt.

Opsommingen

You can barbecue it, boil it, broil it, bake it, saute it. Dey’s uh, shrimp-kabobs, shrimp creole, shrimp gumbo. Pan fried, deep fried, stir-fried. There’s pineapple shrimp, lemon shrimp, coconut shrimp, pepper shrimp, shrimp soup, shrimp stew, shrimp salad, shrimp and potatoes, shrimp burger, shrimp sandwich.

Om een opsomming overzichtelijk te houden, komt er tussen elk onderdeel van de opsomming een komma. Aan het einde van de opsomming moet je altijd even goed opletten. Vaak komt er voor het laatste onderdeel van de opsomming een ‘en’ in plaats van een komma.

De film Forrest Gump is tijdloos, humoristisch, ontroerend en origineel.

In sommige gevallen moet er wel een komma voor de ‘en’ zodat je de tekst goed begrijpt, kijk maar:

Forrest Gump houdt van Jenny, zijn beste vriend en zijn moeder.

Forrest Gump houdt van Jenny, zijn beste vriend, en zijn moeder.

In de eerste zin lijkt het net alsof Forrest Gump van 1 persoon houdt, die zowel zijn beste vriend als zijn moeder is. Dat is verwarrend (al is tegenwoordig natuurlijk alles mogelijk en geaccepteerd : ))
In de tweede zin wordt duidelijk dat hij van drie personen houdt: Jenny, zijn beste vriend, en zijn moeder.

Gelijkwaardige bijvoeglijke naamwoorden

Dit is best een lastige. De truc hier is om te husselen!
Tussen gelijkwaardige bijvoeglijke naamwoorden komt altijd een komma:

Bij de kringloop kocht ik een mooie, oude, handgemaakte prent.

Je weet of bijvoeglijke naamwoorden gelijkwaardig zijn, als je ze zonder problemen van plaats kunt verwisselen:

Bij de kringloop kocht ik een handgemaakte, mooie, oude prent.

In dat geval zet je er komma’s tussen. Zijn ze niet gelijkwaardig en kun je ze niet door elkaar husselen? Dan laat je de komma’s achterwege:

Mijn vriend tikte een peperduur Perzisch tapijt op de kop.

Correspondentie

Een brief of e-mail begint meestal met de aanhef. Dat zijn de beginwoorden waarmee je de ontvanger aanspreekt. Deze eerste woorden eindig je niet met een punt, maar met een komma:

Geachte heer/mevrouw,

Lieve Linda,

Ook als je de e-mail of brief afsluit komt er een komma aan te pas.

Hartelijke groet,

Hoogachtend,

Bijzin en Bijstelling

Een uitbreidende bijzin staat vrijwel altijd tussen komma’s:

Het kapsel van Jennifer Aniston, die Rachel speelt in de populaire sitcom ‘Friends’, werd zo populair dat het ‘The Rachel’ werd genoemd.

Net als een bijstelling:

Mijn katten, Louis en Dizzy, hebben onze bank onherstelbaar beschadigd.

In de zomer vaar ik in de Weerribben, een van de mooiste natuurgebieden van ons land, met mijn vriend.

De Notre Dame, een historische kathedraal in Parijs, staat in lichterlaaie.

Voegwoorden

Ook handig om te onthouden zijn de voegwoorden waar meestal het beste een komma voor geplaatst kan worden: omdat, zodat, opdat, indien, aangezien, terwijl, maar en hoewel.

Aanspreking

Wanneer je iets of iemand aanspreekt is het belangrijk dat je een komma gebruikt. Zoals je in bovenstaande voorbeeld ziet kun je per ongeluk iets heel anders zeggen dan je bedoelde.

Alex, ga je mee?

Niet aan de bank krabben, Louis!

Of

André Hazes, we missen je, pik.

Moet je een tekst schrijven en zie je door alle leestekens het bos niet meer? Daar kan ik me best iets bij voorstellen! Geen paniek, Tekstbureau Geroezemoes zet er voor jou graag een punt achter. Of het nou gaat om het redigeren van jouw tekst of het laten schrijven van een tekst, neem gerust vrijblijvend contact op.

Uiteraard is deze blog verre van volledig en valt er nog veel meer te vertellen over het juiste gebruik van de komma. Meer lezen over de komma en andere leestekens? Kijk dan ook eens op deze site:

https://onzetaal.nl/